Portret van Paul de Ruijter Scenario based strategy author, consultant and lecturer

Werk is wie ik ben. Net als een kunstenaar kan ik het niet laten. Dit doe ik ook als ik er niet voor betaald word. In mijn geval is dat altijd drie stappen vooruit denken, het liefst met anderen samen. Zodra zich iets voordoet, bijvoorbeeld nu met corona, dan wil ik het allemaal weten en snappen. Dan ga ik lezen en denken. Thuis heb ik boekenkasten vol, over van alles, economie, biologie, farmacie. Ik breng het in kaart en wil de consequenties overzien. Er zit iets in mij dat dit doet. Ik geef me daaraan over. Het is sterker dan ik.

Voor mij is ‘bezield’ niet het juiste woord. Ik zou het eerder ‘begeistert’ noemen. Dat gaat voor mij over verwondering. Zo buig ik me nu over het onderwerp thuiswerken. Van een molenaar vroeger zeiden we niet dat hij thuiswerkte. Dat we wonen en werken scheiden, is eigenlijk raar. Veel betaald werk van nu, waren vroeger activiteiten die geen geld kostten, zoals het huis schoonmaken. Hoe meer we buitenshuis zijn gaan werken, hoe meer de markt en de overheid er een belang bij hebben gekregen. Ik wil dan weten wat dit betekent en welke consequenties dit heeft voor bijvoorbeeld woningcoöperaties, gemeentes of beleggers in kantoren.

Vroeger, als kind, wilde ik stiekem pastoor worden. In die tijd ontdekte ik dat Sinterklaas niet bestond en ben ik even van mijn geloof gevallen. Bovendien mocht je als pastoor niet trouwen. Maar ‘storytelling’, dat wat ik nu doe in het lesgeven op Nyenrode, past bij mij. In die zin ben ik toch een beetje pastoor geworden. Het is ook zo dat als je ergens in gelooft, dan bestaat het. En het bestaat, omdat je erin gelooft. Net als Sinterklaas. Ook die bestaat echt, er is een man met een baard en er zijn echt cadeautjes. Dus tegenwoordig geloof ik weer. Want door ergens in te geloven, bestaat het ook echt. Voor organisaties geldt hetzelfde: een organisatie is wat je denkt dat de organisatie is. Lang geleden ben ik met een paar broers een loodgietersbedrijfje begonnen. Er was niks, we bedachten het, hebben het leven in geblazen en zo is het gaan groeien. We geloofden erin. Op dat moment kun je het gaan materialiseren: je maakt een website, ontwerpt de huisstijl en het is er. Als consultant kom ik ook in organisaties waar de ziel uit is. Het is dan de kunst er weer nieuw leven in te blazen. Dat begint met een visie, weer kunnen zien wat er op ze afkomt. Als organisaties een verhaal hebben, dan gaat het weer leven.

Voor mij als consultant maakt het niet uit als klanten niet doen wat ik zeg. Daar heb ik geen last van.  Vanuit mijn maatschappelijke betrokkenheid wil ik wél dat ze gaan acteren op het moment dat consequenties zich dreigen voor te gaan doen. Als ze dat dan niet doen, dan stoort het mij. Een mooi voorbeeld hiervan is toen ik in 1992 als stagiair voor Shell in Londen werkte. Ik kreeg een rapport onder ogen van Greenpeace. Dat heb ik met een Engelse taxi opgehaald en op het prikbord van de strategieafdeling gehangen zodat ze het daarover konden hebben, Dat is wel typerend voor mij. De denker in mij is meedogenloos onafhankelijk en zodoende niet zo sociaal gevoelig. Dat is voor anderen soms lastig om mee te werken. Daar staat tegenover dat ik als jongste van tien kinderen, en de enige die direct is gaan studeren, al jong leerde om geen moeilijke woorden te gebruiken. Ik kan hele moeilijke dingen makkelijk uitleggen. Daarbij ben ik een beelddenker. Ik gebruik graag metaforen om iets simpel te maken, Wat ik zelf wel eens lastig vind, is om klanten of studenten zelf op ideeën te laten komen. Dat moet natuurlijk, als ik meteen vertel wat de toekomst is, lig ik er bij wijze van spreken uit. Maar als ze door mijn vragen en kennis zelf op ideeën komen, werkt dat het best. En het mooie is, ik heb er altijd nog wel een paar om eraan toe te voegen.